Язычніцкі бог Ярыла

 

Язычніцкі бог Ярыла

 

                                                                                                   Аляксей Якімовіч

Бог вясновага сонца

 

Дзве сілы ёсць:

                                                            Святло і цемра.

                                                            У плямах свет,

                                                            Нібыта зебра.

 

                                                            Некалі з цемры

                                                            Паўстаў Чарнабог.

                                                            Светлым тварэнням

                                                            Ён шкодзіў як мог.

 

                                                            Неяк зямное жыццё

                                                            На ключ замкнуў

                                                            І ў царстве падземным

                                                            Улёгся, заснуў.

 

                                                            Чорныя моцы

                                                            Носяцца ў цемры, гуляюць.

                                                            Зямлю марозяць,

                                                            Сняжком пакрываюць.

 

                                                            Сумуюць людзі,

                                                            Вясну чакаюць.

                                                            Не йдзе вясна.

                                                            Завеі завываюць.

 

                                                            Лютуюць, выюць,

                                                            З людзей смяюцца,

                                                            Праз дзверы, вокны

                                                            У хаты рвуцца.

 

                                                            Сын Каляды – Ярыла-бог --

                                                            На снопе жытнім нарадзіўся.

                                                            Калі падрос і падужэў,

                                                            Да Чарнабога апусціўся.

                                        

                                                            Каб злому Чарнабогу

                                                            Бой там даць,

                                                            Ключы зямныя

                                                            У яго забраць.

 

                                                            І адчыніць жыццё,

                                                            Каб уваскрэсла, красавала,

                                                            Каб людзям, птушкам і звярам

                                                            Святло, цяпло давала.

 

                                                            У нетрах скрыжаваліся мячы.

                                                            Бой распачаўся.

                                                            Уздрыганулася зямля.

                                                            Сусвет закалыхаўся.

 

                                                            Адолеў злога Чарнабога

                                                            Юнак Ярыла.

                                                            Не падвяла яго

                                                            Вялікая зямная сіла.

 

                                                            Ключы чароўныя забраў,

                                                            Іх з пояса сарваўшы,

                                                            А потым на каменьчыкі,

                                                            У жменю іх узяўшы,

 

                                                            Дзьмухнуў штосілы.

                                                            Жаўрукамі каменні сталі.

                                                             Увысь яны ўзняліся

                                                             І над зямлёю заспявалі.

 

                                                             Багіня Жыва-Каляда

                                                             Пасланцоў Ярылавых чакала.

                                                             “Сыночак адамкнуў жыццё!” --

                                                             З палёгкай прашаптала.

 

                                                             Так, адамкнуў.

                                                             Даў волю ён зямлі.

                                                             Ільдзіны слязой халоднай

                                                             З узгоркаў пацяклі.

 

                                                             Пупышкамі вясельнымі

                                                             Вярбіначка ўвабралася.

                                                             Цемра беспрасветная

                                                             Згінула, схавалася.

 

                                                             Журавы на трубах граюць,

                                                             Жаўрукі звіняць, спяваюць,

                                                             Сонцатварага Ярылу

                                                             Славяць і вітаюць.

                                                                                       2022 год.

 

                                                                                                Аляксей Якімовіч

Ярыла-агонь

                                                       

І ў далёкія часы

                                                            Сонейка свяціла,

                                                            Ласку шчодрую сваю,

                                                            Зямлю грэючы, дарыла.

 

                                                            Калі ж ноччу ішло спаць,

                                                            Цемра паўставала.

                                                            Злая сіла, як адна,

                                                            З процьмаў выпаўзала.

 

                                                             Лесавік па лесе

                                                             Як цень, вандраваў.

                                                             Чалавека не баяўся.

                                                             Што шалёны, нападаў.

 

                                                             Вадзянік з вады вылазіў.

                                                             Ён дзяўчатак пільнаваў.

                                                             Жабурэннем іх накрыўшы,

                                                             Забіраў, на дне хаваў.

 

                                                             Як начніцы, ведзьмы ў ступах

                                                             Па-над хатамі ляталі.

                                                             Моцна крыўдзілі людзей.

                                                             Чэрці ім дапамагалі.

 

                                                             Дальбога нашы людзі

                                                             Сталі клікаць і маліць,

                                                             Каб і ноччу ад злых моцаў

                                                             Іх прыйшоў абараніць.

 

                                                            Пан Дальбог пачуў маленне.

                                                            Ён Ярылу загадаў,

                                                            Каб спусціўся на зямлю,

                                                            Лютых моцаў пакараў.

 

                                                            Выканаў загад Ярыла:

                                                            Святым агнём запалаў,

                                                            Сілы цемры разагнаў,

                                                            Цяпло людзям даў.

 

                                                            Багатым, светлым

                                                            Жыццё стала,

                                                            Як чорная сіла

                                                            Згінула, прапала.

 

                                                            А Ярылу-агонь

                                                            Багачом назвалі.

                                                            Паняслі па хатах,

                                                            На таку паклалі.

 

                                                            Галінкамі вярбовымі

                                                            Падсычвалі яго,

                                                            Бераглі як роднага,

                                                            Як блізкага, свайго.

 

                                                            З тае казачнай пары

                                                            З Багачом сябруем.

                                                            Цеплыню Багач дае,

                                                            Ад злых сіл ратуе.

                                                                                     2022 год

 

Купала

 

Ёсць у людзей загана:

                                                       Лянота ў іх бывае.

                                                       Вельмі часта такі грэх

                                                       Жыць перашкаджае.

 

                                                       Пра агонь-багач, які грэў,

                                                       Людзі сталі забывацца.

                                                       Не падсычвалі галінкамі:

                                                       Надакучыла ўвіхацца.

 

                                                       Крыўдна стала Багачу.

                                                       Ён людзей пакінуў.

                                                       З хат людскіх пайшоў

                                                       І бясследна згінуў.

 

                                                       Яшчар – злосны бог зімы –

                                                       Красуняй абярнуўся,

                                                       Падсцярог Ярылу-багача,

                                                       Прыязна ўсміхнуўся.

 

                                                       Потым песняю прывабіў,

                                                       Чароўна заспяваў.

                                                       На дно мора запрасіўшы,

                                                       Да скалы там прыкаваў.

 

                                                       Сядзяць людзі ў хатах.

                                                       Холадам падзьмула.

                                                       Цемрач страхалюдная

                                                      Да зямлі прыгнула.

 

                                                      Апякунка Рада

                                                      Людзей пашкадавала:

                                                      Як Ярылу вызваліць,

                                                      Вешчунам сказала.

 

                                                     Па загаду вешчуноў

                                                     Людзі жэрдку адшукалі,

                                                     На яе канцах

                                                     Папярэчыны прывязалі.

 

                                                     Узяўшыся за іх, сюды-туды

                                                     Па дрэвіне цягаюць,

                                                     Крыжавіннем з Ярылы

                                                     Яшчураў зарок знімаюць.

 

                                                     Закурэўся дымок,

                                                     Агонь палыхнуў.

                                                     Выйшаў Ярыла з процьмы,

                                                     Святым агнём дыхнуў.

 

                                                     Цяпер Ярылу-багача

                                                     Купалаю назвалі.

                                                     Бо ў моры пакупаўся,

                                                     Калі вызвалялі.

 

                                                    Кастры распалілі,

                                                    Агнём грэх ачышчалі

                                                    І, Купалу славячы,

                                                    Святочныя песні спявалі.

                                                                                         2022 год